သက္တမ္းေစ႔မွ လက္ျပႏႈတ္ဆက္လွည့္ပါ

(စကားခ်ီး - ကၽြန္ေတာ့ဘဝမွာ မွတ္မွတ္ယယ ပထမဆံုးေရးသားဖူးတဲ႔ က်န္းမာေရးဆာင္းပါး ျဖစ္ပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္ ကၽြမ္းဝင္မႈမရိွတဲ႔ ဒီက႑ကို တတ္အားသမွ်ေလ႔လာေမးျမန္းဆည္းဖူးၿပီး တင္ျပလိုက္တာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီ ေဆာင္းပါးေလးကို စာထက္အကၡရာတင္ေပးလိုက္တာက "HEALTH CARE" ဂ်ာနယ္ပါ။ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္၊ ႏိုဝင္ဘာလ ၂၅ ရက္ေန႔ထုတ္ အတြဲ (၂)၊ အမွတ္ (၄၆) မွာ ဖတ္႐ႈႏိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္ထပ္လည္း က်န္းမာေရးေဆာင္းပါးေတြ အလ်ဥ္းသင့္သလို ေရးသြားဦးမွာပါ။)

ယေန႔ကမၻာမွာေန႔စဥ္ႏွင့္အမွ် လူဦးေရ တိုးပြားမ်ားျပားလာလိုက္တာ ခုဆိုရင္ သန္းေပါင္း ၇ ေထာင္ေက်ာ္ေတာင္ ရိွလာၿပီး၊ တစ္ဘက္မွာလည္း လက္ျပႏႈတ္ဆက္လို႔ ထြက္ခြာေနၾကသူေတြလည္း အေျမာက္အမ်ား ရိွေနဆဲပါ။ တစ္ခ်ိန္ေတာ့ အားလံုးစြန္႔လို႔ ထြက္ခြာၾကရမွာ မွန္ေပမယ္႔၊ေစာေစာႏႈတ္ဆက္ရတာနဲ႔ေနာက္က်ႏႈတ္ဆက္ရတာပဲ ကြာႏိုင္ပါတယ္။ စာေရးသူတို႔ ျမန္မာလူမ်ဳိးေတြကေတာ့ အဆိုပါ အခ်င္းအရာေတြကို ကံေၾကာင့္လို႔ သက္မွတ္ယံုၾကည္ၾကၿပီး ကံကုန္လို႔ ခြဲခြာရတယ္လို႔ ဆိုတတ္ၾကပါတယ္။ တကယ္ကေတာ့ ခုလို လူ႔ေလာက ကေန အခ်ိန္မတိုင္ခင္ ထြက္ခြာသြားၾကရတယ္ဆိုတာမွာ ကိုယ္႔ဘက္က ဆင္ျခင္ေနထိုင္မႈအားနည္းတာေၾကာင့္လည္း အမ်ားႀကီးပါတာမို႔ ကံကိုခ်ည္း အျပစ္ဖြဲ႔ဖို႔ မျဖစ္ႏိုင္ပါဘူး။ လူေတြေၾကာင့္ပဲျဖစ္လာရတဲ႔ေရာဂါအဆန္းအျပားမ်ဳိးစံုကလည္း ဟိုက ဒီက ၾကားေနရၾကရၿပီပဲ။ အဆိုး႐ြားဆံုးေရာဂါအျဖစ္ လူေတြ သိမွတ္ထားၾကတာကေတာ့ ကင္ဆာေရာဂါအမ်ဳိးမ်ဳိးေတြပဲျဖစ္ပါတယ္။ စာေရးသူတို႔ျမန္မာျပည္သူေတြ ထိတ္လန္႔တုန္လႈပ္ၾကတဲ႔အထဲမွာလည္း ကင္ဆာေရာဂါေတြက ထိပ္ဆံုးက ပါဝင္ေနပါတယ္တဲ႔။

စာေရးသူကေတာ့ ကင္ဆာေရာဂါအေၾကာင္း စာဖတ္သူေတြကို လက္ဆင့္ကမ္းလိုတာေၾကာင့္ မၾကာေသးခင္ကေအာက္ျမန္မာျပည္ေဆးသုေတသနဦးစီးဌာနမွာ လက္ရိွေခတၱၫႊန္ၾကားေရးမွဴးခ်ဳပ္တာဝန္ကို ထမ္းေဆာင္ေနတဲ႔ ဆရာႀကီးေဒါက္တာ ဦးမ်ဳိးခင္ကို ဆက္သြယ္လို႔ ကင္ဆာေရာဂါနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး သိေကာင္းစရာ ဗဟုသုတေတြေမးျမန္း မွတ္သားမိခဲ႔ပါတယ္။ ဆရာႀကီးကလည္းေတာ္ေတာ္ေလး စိတ္ရွည္စြာနဲ႔ သိလိုသမွ်ေတြကိုေျဖၾကားေပးခဲ႔တာမို႔ စာေရးသူလည္း ဝမ္းသာ ေက်းဇူးတင္မိသလို ကိုယ္႔ဘက္ကလည္း စဥ္းစားဆင္ျခင္စရာေတြ၊ ႀကိဳတင္ကာကြယ္နည္းေတြ သိရိွခဲ႔ရပါတယ္။ 

ကင္ဆာရဲ႕ သေဘာသဘာဝက ခႏၶာကိုယ္မွာ လိုအပ္တာထက္ ပိုၿပီး ဆဲလ္ပြားႏႈန္းမ်ားလာလို႔ျဖစ္လာတာပါ။ စာေရးသူတို႔ လူေတြဟာ ဆဲလ္ေတြ ပြားလာလို႔လည္း ငယ္ရာကေန ႀကီးလာၾကတယ္။ ကင္ဆာရဲ႕ သေဘာကေတာ့ ဆဲလ္ပြားႏႈန္းေတြ လိုတာထက္ ပိုမ်ားၿပီး ပိုျမန္ေနတတ္တာပါပဲ။ ဒီေနရာမွာ ဆဲလ္ပြားႏႈန္းတိုးပြားလ်င္ျမန္လာျခင္းဟာ မ်ဳိး႐ိုးဗီဇေၾကာင့္လည္း ျဖစ္ႏိုင္သလို၊ ပတ္ဝန္းက်င္က အေၾကာင္းတရားေတြေၾကာင့္လည္းျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ မ်ဳိးဗီဇေၾကာင့္ျဖစ္တဲ႔ ဆဲလ္ပြားႏႈန္းမ်ားျခင္းျမန္ျခင္း တစ္နည္းဆိုရရင္ မ်ဳိး႐ိုးလိုက္တဲ႔ ကင္ဆာဆိုတာမ်ဳိးက ခု မိန္းကေလးေတြမွာ အျဖစ္မ်ားေနတဲ႔ သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာ၊ သားျမတ္ကင္ဆာတို႔လိုမ်ဳိးပါ။ အဘြား (သို႔မဟုတ္) မိခင္မွာ ဒီလိုကင္ဆာမ်ဳိးျဖစ္ပြားခဲ႔ဖူးရင္ သမီးဆီမွာလည္းျဖစ္ပြားႏိုင္ပါတယ္။ ပတ္ဝန္းက်င္ေၾကာင့္ ျဖစ္တတ္တဲ႔ ကင္ဆာေတြလည္း ရိွပါေသးတယ္။ အဓိက ကေတာ့ အစားအေသာက္နဲ႔ စားေသာက္တဲ႔ ပံုစံေၾကာင့္ျဖစ္တာေပါ႔။ေဆးလိပ္၊ အရက္၊ ကြမ္းစားေဆးနဲ႔ မသန္႔ရွင္းတဲ႔ အစားအေသာက္ေတြ၊ စားသံုးဖို႔ မသင့္နဲ႔ ပစၥည္းေတြကို အစားအေသာက္မွာ သံုးျခင္းေတြကေန ကင္ဆာ ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေတြကို ဆင္ျခင္သတိျပဳၿပီး ေရွာင္ရွားဖို႔ လိုအပ္တာ အမွန္ပါ။

ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ လက္ရိွေဆး႐ံုမွတ္တမ္းစာရင္းအရ အမ်ဳိးသမီးေတြမွာ ကင္ဆာေရာဂါ ပိုမိုျဖစ္ပြားၿပီး အေရအတြက္အားျဖင့္ အမ်ဳိးသားေတြထက္ တစ္ဆခြဲခန္႔ ပိုမိုျဖစ္ပြားတယ္လို႔ သိရပါတယ္။ ဒါက အတိအက်လို႔ေတာ့ မဆိုႏိုင္ေသးပါဘူး။ ဆရာႀကီး ေဒါက္တာ ဦးမ်ဳိးခင္က “ကင္ဆာေရာဂါမွတ္တမ္းက ရန္ကုန္ေဆး႐ံုႀကီးမွာထားတယ္။ အဲဒီမွတ္တမ္းဆိုတာကလည္း သူ႔ဆီလာၿပီး ျပတဲ႔သူေတြရဲ႕ မွတ္တမ္းေပါ႔။ တခ်ဳိ႕က်ေတာ့လည္း လာမျပဘူး။ သူ႔ဟာသူ နယ္မွာျပတယ္။ ႐ိုး႐ိုးဆရာဝန္နဲ႔ ကုခ်င္ကုမယ္။ ဒါမွမဟုတ္လည္း ရပ္ကြက္ထဲက ကင္ဆာကုရင္ ေပ်ာက္တယ္ဆိုတဲ႔ ဆရာေတြနဲ႔ ကုခ်င္လည္း ကုမယ္။ အဲဒီလို မွတ္တမ္းမဝင္တဲ႔လူေတြက်ေတာ့လည္း ကင္ဆာမွတ္တမ္းက မရိွဘူးျဖစ္ေနတာေပါ႔။” လို႔ ရွင္းျပပါတယ္။ ဒီမွာကလည္း ကင္ဆာကို အသိေနာက္က်ၿပီးမွ တတ္ကၽြမ္းသူေတြဆီ ေရာက္ေလေတာ့ မျဖစ္သင့္တာေတြျဖစ္ကုန္တာမ်ဳိးလည္း ရိွပါတယ္။ ၿပီးခဲ႔တဲ႔ ၁၉၇၀ ခုႏွစ္ေက်ာ္ေလာက္ကေန ၂၀၀၀ျပည့္ႏွစ္ေလာက္အထိ ႏွစ္သံုးဆယ္အတြင္း စုစည္းထားတဲ႔ စာရင္းအရေတာ့ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လက္ရိွထိပ္ဆံုး ျဖစ္ေနတဲ႔ ကင္ဆာက အဆုတ္ကင္ဆာပါ။ ျမန္မာအမ်ဳိးသားေတြမွာဆို အျဖစ္အမ်ားဆံုးလို႔ သိရၿပီး အမ်ဳိးသမီးေတြမွာေတာ့ သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာ အျဖစ္အမ်ားဆံုးလို႔ သိရပါတယ္။ ဒါေပမယ္႔ ဒီယူဆခ်က္ဟာေဆး႐ံုမွတ္တမ္းေပၚမွာပဲ အေျခခံထားတာျဖစ္လို႔ အနည္းငယ္ ကြဲျပားမႈေတာ့ ရိွႏိုင္ပါတယ္။ အေၾကာင္းက အထက္မွာ ဆရာႀကီး ရွင္းျပသလို စာေရးသူတို႔ ႏိုင္ငံမွာ ကင္ဆာဗဟုသုတနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ေရာ၊ အေထြေထြေရာဂါေတြနဲ႔ ပတ္သက္တဲ႔ ဗဟုသုတေတြပါ လိုအပ္ခ်က္ရိွေနေသးလို႔ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ အျပင္မွာပဲ ၾကံဳရာက်ပန္းကုသတာမ်ဳိး၊ မကုသဘဲ အသက္ဆံုး႐ံႈးသြားတာမ်ဳိးေတြေၾကာင့္လည္း စစ္တမ္းမွာ လိုအပ္မႈေလးေတြ ရိွေနႏိုင္တယ္လို႔ ဆရာႀကီးကပဲ ရွင္းျပခဲ႔ပါတယ္။

ဒုတိယအျဖစ္အမ်ားဆံုးလို႔ ယူဆတာကေတာ့ အစာအိမ္ အူလမ္းေၾကာင္းနဲ႔ ပတ္သက္တဲ႔ ကင္ဆာေတြပါ။ အစာအိမ္အူလမ္းေၾကာင္းဆိုေတာ့ အသည္းလည္း ပါဝင္ပါတယ္။ ကင္ဆာေရာဂါေတြကလည္း အသစ္အဆန္းေတြ ျဖစ္လာၾကၿပီး ယခင္ အမ်ဳိးသားေတြမွာ ျဖစ္ေလ႔မရိွဘူးလို႔ ယူဆခဲ႔ၾကတဲ႔ သားျမတ္ (ရင္သား) ကင္ဆာဆိုတာလည္းျဖစ္လာၾကသလို ခံတြင္းကင္ဆာေရာဂါလိုမ်ဳိး အရင္က မရိွေသးတာေတြျဖစ္လာတာေတြ႔ရပါတယ္။ အသက္အပိုင္းအျခား အေနနဲ႔ေတာ့ အမ်ဳိးသားေတြမွာ အသက္ (၅၀) အထက္နဲ႔ (၇၅) ႏွစ္ၾကားမွာ ကင္ဆာျဖစ္တတ္ၿပီး အမ်ဳိးသမီးေတြမွာေတာ့ (၆၀) ေက်ာ္ေလာက္မွာျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ္႔ ခုခ်ိန္မွာေတာ့ အ႐ြယ္ငယ္ငယ္ေလးေတြနဲ႔ ကင္ဆာေရာဂါေတြ ျဖစ္ပြားလာႏိုင္ၿပီလို႔လည္း ဆရာႀကီးက ရွင္းျပခဲ႔ပါေသးတယ္။

မ်ဳိး႐ိုးလိုက္တဲ႔ ကင္ဆာေရာဂါေတြထက္ ကိုယ္႔ရဲ႕အစားအေသာက္ အျပဳအမူေၾကာင့္ျဖစ္ရတဲ႔ ကင္ဆာေရာဂါေတြကေတာ့ စိတ္ဝင္စားစရာပါပဲ။ မၾကာေသးခင္က စာေရးသူတို႔ႏိုင္ငံမွာ ငါးပိ၊ လက္ဖက္တို႔မွာပါတဲ႔ ဆိုးေဆးေတြကိစၥကို ရွင္းလင္းႏိုင္ခဲ႔ၾကတာ မွတ္မိၾကဦးမွာပါ။ တကယ္လည္း ဒီဆိုးေဆးေတြဟာ စက္႐ံုေတြမွာသံုးတဲ႔ စားသံုးဖို႔ လံုးဝမသင့္တဲ႔ ဆိုးေဆးေတြမို႔ကင္ဆာျဖစ္ပြားေစႏိုင္တယ္။ အစားအေသာက္မွာ သံုးတဲ႔ဆိုးေဆးဆိုတာက သက္သက္ရိွၿပီးသားပါ။ ေဈးႏႈန္းကြာဟခ်က္မ်ားလို႔ စားဖို႔ မသင့္တဲ႔ ဆိုးေဆးေတြကို ေလာဘနဲ႔ အသံုးျပဳခဲ႔ၾကလို႔ စားသံုးသူေတြမွာ ကင္ဆာအႏၱရာယ္ ၾကံဳေတြ႔ၾကရပါတယ္။ ေနာက္ အစားအေသာက္ေတြကို တာရွည္ခံ မပုပ္သိုးေအာင္ျပဳလုပ္ထားတဲ႔ ႏိုက္ထ႐ိုဆမင္းေတြကလည္း ကင္ဆာအတြက္ ေၾကာက္စရာ ေကာင္းပါတယ္။ ငါးေျခာက္အပါအဝင္ အခ်ဳိ႕ေသာ တာရွည္ခံ အစားအစာေတြမွာ ဒီဓါတုပစၥည္းကို သံုးၾကပါတယ္။ သံုးတဲ႔ အခ်ဳိးအစားေပၚမူတည္လို႔ ေရာဂါျဖစ္ပြားႏိုင္ေခ် မ်ားသြားႏိုင္ပါတယ္။ အစားအေသာက္ေၾကာင့္ျဖစ္တဲ႔ ကင္ဆာေတြကေတာ့ အစာအိမ္ကင္ဆာ၊ လည္ၿမိဳႁပြန္ကင္ဆာ၊ အူမႀကီးကင္ဆာ နဲ႔ အသည္းကင္ဆာေတြပါ။ ေရွာင္သင့္တဲ႔ အထဲမွာ ေဆးလိပ္၊ ကြမ္းနဲ႔ အရက္ေတြကလည္း ထိပ္ဆံုးက ပါပါတယ္။ အရင္က ကြမ္းစားၾကတာမွာ ခုလက္ရိွ ကြမ္းယာဆိုင္ေတြမွာ ထည့္သြင္းစားသံုးႏိုင္တဲ႔ ကြမ္းနဲ႔တြဲစားတဲ႔ အျခား ဘာေဆးဝါးမွ မရိွခဲ႔ပါဘူး။ က်န္းမာေရးအတြက္ေထာက္ခံခ်က္မရိွဘဲ မွတ္ပံုတင္ၿပီး တင္သြင္းလာတာမဟုတ္တဲ႔ ဒီ ကြမ္းစားေဆးမ်ဳိးစံုကေန ကင္ဆာေရာဂါအမ်ဳိးမ်ဳိးေတြ ျဖစ္ပြားလာၾကတာပါ။

ဒီကင္ဆာေရာဂါေတြကို ႀကိဳတင္ကာကြယ္ျခင္းနဲ႔ အႏိုင္ယူထားတာကေတာ့ ကုန္က်စားရိတ္အနည္းဆံုးနဲ႔ အသက္အာမခံခ်က္ အေပးဆံုး လုပ္ရပ္ပါလို႔ ဆိုပါရေစ။ ခုေခတ္မွာ ကာကြယ္ေဆးထိုးထားတာမ်ဳိးကို ေခတ္မီသူတိုင္း လုပ္ေဆာင္ေနၾကပါၿပီ။ အထူးသျဖင့္ အမ်ဳိးသမီးေတြမွာ သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာ ကာကြယ္ေဆးကို အိမ္ေထာင္မျပဳခင္ ႀကိဳတင္ ထိုးႏွံထားတာမ်ဳိး လုပ္သင့္ပါတယ္။ အခ်ဳိ႕တိုင္းျပည္ေတြမွာေတာ့ အမ်ဳိးသမီးေတြ အ႐ြယ္ငယ္ငယ္ (၁၃) ႏွစ္ (၁၄) ႏွစ္ကတည္းက စတင္ထိုးထားၿပီး ကာကြယ္ထားေနပါၿပီ။ ခံတြင္းကင္ဆာ၊ အသည္းကင္ဆာ စတဲ႔ အစာအိမ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ကင္ဆာေတြကို ကာကြယ္လိုရင္ေတာ့ ကိုယ္႔ရဲ႕ အစားအေသာက္၊ အေနအထိုင္၊ အျပဳအမူေတြကို ျပင္ဆင္ပါမွ ရပါမယ္။ ေဆးလိပ္၊ အရက္နဲ႔ ကြမ္းကို ေရွာင္ဖို႔ လိုအပ္သလို၊ အထူးသျဖင့္ ကြမ္းစားေဆးေတြကို ႏိုင္ငံျခားက တရားမဝင္ ဝင္ေရာက္လာၾကတဲ႔ ေဆးအမ်ဳိးမ်ဳိးကို ေရွာင္ရွားၾကဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ အဲဒီေဆးေတြဟာ ႏိုင္ငံတကာမွာ ခြင့္ျပဳခ်င္မွ ျပဳမွာ ျဖစ္ေပမယ္႔ စာေရးသူတို႔ဆီမွာေတာ့ အားပါးတရ ထည့္သြင္းစားသံုးေနၾကတာမို႔လို႔ပါ။ ေဆးလိပ္နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အတုယူဖို႔ ေကာင္းတာကေတာ့ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံနဲ႔ အေမရိကန္ႏိုင္ငံေတြပါပဲ။ သူတို႔ေတြဟာ ေဆးလိပ္ေသာက္တာ ေတာ္ေတာ္ႀကီး ေလ်ာ့နည္းသြားၿပီလို႔ ေဒါက္တာဦးမ်ဳိးခင္ ရွင္းျပတဲ႔အထဲမွာ မွတ္သားလိုက္ရပါတယ္။ “ဆရာတို႔ဆီမွာလည္း အတုယူဖို႔ ေကာင္းတာေပါ႔။ ေဆးလိပ္မေသာက္ၾကေတာ့ရင္ အဆုတ္ကင္ဆာက အမ်ားႀကီး ေလ်ာ့သြားမွာ။ ကာကြယ္တဲ႔နည္းကို က်င့္သံုးတာကေတာ့ အဓိကပဲ။ ဒီက်န္းမာေရးအခ်က္အလက္နဲ႔ လူေတြလက္ခံဖို႔က တစ္ေယာက္နဲ႔တစ္ေယာက္ မတူၾကေသးဘူးေပါ႔ေနာ္။ တစ္ႏိုင္ငံနဲ႔ တစ္ႏိုင္ငံလည္း မတူၾကေသးဘူး။ ဆရာတို႔ပဲ က်န္းမာေရးပညာေပး အားနည္းတာလား။ လူေတြကပဲ လက္ခံတာ အားနည္းတာလား။ လက္မခံခ်င္တာလား။”

ကင္ဆာေရာဂါ ကာကြယ္ေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ တစ္ဦးတစ္ေယာက္၊ အဖြဲ႔အစည္း အဝန္းအဝိုင္းတစ္ခုတည္းက လုပ္ေဆာင္ေနလို႔ မရပါဘူး။ စုစည္းမႈ အင္အားရိွမွလည္း ပိုၿပီး ေအာင္ျမင္ႏိုင္မွာပါ။ ျမန္မာႏိုင္ငံအေနနဲ႔လည္း ကင္ဆာ ကာကြယ္ေရးမွာ ေဒသတြင္းအေနနဲ႔ အစြမ္းရိွသေလာက္ ပညာရွင္ေတြ ေဆာင္ရြက္ခဲ႔ၾကသလို၊ ခုအခါမွာလည္း အာဆီယံ ႏိုင္ငံေတြနဲ႔ လက္တြဲလို႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈေတြ လုပ္ေဆာင္ေနၿပီလို႔လည္း ေဒါက္တာ ဦးမ်ဳိးခင္က ဆက္ၿပီး ရွင္းျပခဲ႔ပါေသးတယ္။ “ပထမဆံုး ဘယ္တုန္းက စေတြ႔လည္းဆိုေတာ့ ၂၀၁၀ ေပါ႔။ ASEAN Minister Meeting အာဆီယံ က်န္းမာေရးဝန္ႀကီးမ်ား အစည္းအေဝးကေန စၿပီးေတာ့ ဒီ အာဆီယံ ႏိုင္ငံထဲမွာ ကင္ဆာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ လူေတြရဲ႕ ကုန္က်စားရိတ္၊ အာဆီယံထဲမွာ ကင္ဆာနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ Studies ေပါ႔ အလြယ္ေျပာရရင္။ အဲဒါမ်ဳိးစဖို႔ ရည္ရြယ္ခဲ႔တယ္။ ရည္ရြယ္ခဲ႔ေပမယ္႔ ျဗဳန္းခနဲ မပါႏိုင္ဘူး။ အခု ပါႏိုင္တဲ႔ႏိုင္ငံေတြက အာဆီယံႏိုင္ငံ ရွစ္ႏိုင္ငံ ပါတယ္။ မပါတဲ႔ ႏိုင္ငံက ဘ႐ူႏိုင္း ႏိုင္ငံနဲ႔ စင္ကာပူႏိုင္ငံ ႏွစ္ခု မပါဘူး။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ ဘ႐ူႏိုင္း ႏိုင္ငံက်ေတာ့လည္း လူဦးေရက နည္းနည္းေလးပဲ ရိွတယ္ေပါ႔ေနာ္။ ၿပီးေတာ့ စင္ကာပူက်ျပန္ေတာ့လည္း သူ႔ႏိုင္ငံကလူအျပင္ကို က်န္တဲ႔သူ႔ဆီမွာ လာကုတဲ႔ သူေတြကလည္း စာရင္းဇယားက အမ်ားႀကီး ႐ႈပ္ေထြးေနတယ္။ သူတို႔ႏိုင္ငံမွာက်ေတာ့ Medical Tourism ကို အားေပးတာကိုး ျမန္မာႏိုင္ငံကေနေတာင္ သြားကုၾကတယ္။ အဲလိုသြားကုၾကေတာ့ သူတို႔လည္း Data ေတြမွားမွာ ေၾကာက္လို႔ သူတို႔လည္း မပါဘူး။ က်န္တဲ႔ ရွစ္ႏိုင္ငံကေတာ့ ပါဖို႔ သေဘာတူထားတယ္။ သေဘာတူထားေတာ့ ၿပီးခဲ႔တဲ႔ ဇူလိုင္လမွာ စင္ကာပူမွာ အစည္းအေဝးတစ္ခု စလုပ္ပါတယ္။ ခုကိစၥေပါ႔။ Asean CosT In ONcology အဲဒီ Studies တစ္ခု လုပ္မယ္ဆိုၿပီး ပထမဆံုး က်န္းမာေရးဝန္ႀကီးေတြက သေဘာတူတယ္။ သေဘာတူေတာ့ ဒီဟာတစ္ခုလုပ္တယ္။ဒီဟာတစ္ခုလုပ္ေတာ့ ဒီကေနၿပီးေတာ့ ဆရာတို႔ စုစည္းၿပီးေတာ့ ပါတယ္ေပါ႔ေနာ္။ အားလံုး (၁၂) ေယာက္ရိွတယ္။ ေလ႔လာသူ (၁၂) ေယာက္၊ ဆရာတစ္ေယာက္နဲ႔ဆို (၁၃) ေယာက္က Plan လုပ္တယ္။ စၿပီးေတာ့ က်န္းမာေရးဌာနကလည္း ခြင့္ျပဳခ်က္လည္း ရၿပီ။ စၿပီးေတာ့ ေဆာင္ရြက္ဖို႔ စီစဥ္ေနပါတယ္။ မွန္းေျခအားျဖင့္ေတာ့ ဒီ ဒီဇင္ဘာလ ဒါမွမဟုတ္ ဇန္နဝါရီလမွာ စမယ္။ အဲဒါကေတာ့ တကယ္႔ကင္ဆာျဖစ္ပြားေနတဲ႔ လူေတြကို ဆရာတို႔က အင္တာဗ်ဴးေတြေမးမယ္။ ေနာက္သူတို႔ ဘာလိုသလဲေပါ႔။ ဒီအာဆီယံ တစ္ခုလံုးက လုပ္တာ။ သူတို႔က စိတ္ဝင္စားလို႔ေပါ႔ေနာ္။ တစ္ႏိုင္ငံကို လူတစ္ေထာင္ေလာက္ ဆရာတို႔ ေလ႔လာဖို႔ ရည္ရြယ္ထားတယ္။ အဲဒါက ႏွစ္ႏွစ္ေလာက္ ၾကာမယ္။ ႏွစ္ႏွစ္ေလာက္ ၾကာၿပီးမွ အေျဖထြက္လာမွာေပါ႔ေနာ္။"

ဆရာႀကီးစကားၾကားရတာ အားတက္စရာျဖစ္ေပမယ္႔ တကယ္ေတာ့ ကင္ဆာေရာဂါကို ထိထိေရာက္ေရာက္ ကာကြယ္ဖို႔ဆိုတာ လူတစ္ဦးခ်င္းတစ္ေယာက္ခ်င္းဆီရဲ႕ က်န္းမာေရး၊ အစားအေသာက္နဲ႔ အေနအထိုင္ ဂ႐ုျပဳမႈေတြေပၚမွာ အမ်ားႀကီးမူတည္ေနပါတယ္။ ႏိုင္ငံေတာ္၊ အဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔ ဆရာဝန္ေတြကခ်ည္း လုပ္ေနလို႔ ကိုယ္႔မွာ ဒီကင္ဆာေရာဂါ မျဖစ္ေတာ့မွာ မဟုတ္လို႔ ကင္ဆာေရာဂါေတြ ကိုယ္နဲ႔ အေဝးဆံုးမွာ ရိွေနႏိုင္ေအာင္ ႀကိဳတင္ကာကြယ္ျခင္းနည္းလမ္းကို ထိထိေရာက္ေရာက္ အသံုးခ်ၿပီး အစဥ္က်န္းမာ ေပ်ာ္ရႊင္လို႔ သက္တမ္းေစ႔မွ လက္ျပႏႈတ္ဆက္လိုက္ၾကရေအာင္ပါ။ 

သီဟလုလင္